İhbar Tazminatı Nedir?
Süreli fesih İş Kanununun 17.maddesinde düzenlenmiştir. İş sözleşmesiyle oluşan hizmet akdini bozmak için taraflardan birinin diğerine yöneltmiş olduğu irade açıklamasına fesih bildirimi denir. Fesih bildirimi noter aracılığıyla veya yazılı şekilde yapılabilir, şekil şartına tabi değildir. Fakat ispat kolaylığı için yazılı olarak yapılması faydalıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmeleri taraflarca haklı bir neden olmaksızın feshedilmiş ise ihbar tazminatı söz konusu olacaktır.
İşveren ihbar süresini beklemeksizin iş sözleşmesini feshetmiş ise İş Kanununun 17.maddesinde belirtilen süreler tutarında ihbar tazminatını işçiye ödemek zorundadır. Fakat işveren, bildirim süresine ait ücreti peşin olarak vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İş Kanununun 17.maddesinin 4.fıkrasında yer alan “Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.” hükmü uyarınca işçinin de haklı sebep olmaksızın bildirim sürelerine uymadan işten ayrılması durumunda ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu bakımdan İş Kanununda düzenlenen bildirim sürelerine riayet etme yükümlülüğü hem işçi hem işveren bakımından geçerlidir. Bildirim sürelerine uyulmaması durumunda işçi de işveren de ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilir.
İhbar Süreleri
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Aşağıdaki tablomuzda yer alan süreler sona erdikten sonra iş sözleşmesi feshedilmiş sayılacaktır.
| ÇALIŞMA SÜRESİ | İHBAR SÜRESİ |
| 6 aydan daha kısa süreli çalışma | 2 hafta |
| 6 ay ile 1 buçuk yıl arası kıdem | 4 hafta |
| 1buçuk yıl ile 3 yıl arası kıdem | 6 hafta |
| 3 yıldan fazla kıdem | 8 hafta |
Bu bildirim sürelerine uyulmaması durumunda uymayan taraf (işçi veya işveren), bildirim süresine ilişkin ücret tutarınca ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olacaktır.
Hangi Durumlarda İhbar Tazminatına Hükmedilmez?
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanununun 24.maddesinde, işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanununun 25.maddesinde düzenlenmiştir. İş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından haklı nedenle feshi durumunda karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu maddelerde sayılan haklı nedenle fesih halleri dışında iş sözleşmesi feshedilmişse iş sözleşmesi sona erdirilirken İş Kanununun 17.maddesinde düzenlenmiş olan ihbar sürelerinin tanınması zorunluluk arz etmektedir. Dolayısıyla işçi açısından da işveren açısından da geçerli olacak kural şudur: Haklı sebeple derhal fesih söz konusu ise ihbar tazminatına hükmedilmez. ( Haklı sebeple fesih halleri konulu makale için tıklayınız )
İhbar Süresinde Tarafların Yükümlülükleri
Bunun yanında işveren tarafından fesih durumunda işveren, işçiye yeni iş arama izni vermelidir, İş Kanununun 27.maddesi uyarınca işveren bakımından bu husus yasal bir zorunluluktur.
İhbar süresi tanınarak iş sözleşmesinin feshi durumunda, ihbar süresi içerisinde işçi ve işverenin iş sözleşmesinden doğan hak ve borçları devam etmektedir. Bu çerçevede işçi, işyerindeki çalışmasına devam etmeli işveren de işçinin maaşını ve diğer haklarını ödemelidir.
İHBAR TAZMİNATININ ŞARTLARI ve ÖZEL DURUMLAR
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle de olsa kendisi feshederse, istifa ederse işverenden ihbar tazminatı isteyemez.
İhbar tazminatı talep edebilmek için taraflar arasındaki iş sözleşmesinin belirsiz süreli iş sözleşmesi olması gerekmektedir.
İşçinin ihbar tazminatı alabilmesi için iş sözleşmesinin feshi sebebiyle zarara uğramış olması gerekmez.
İşveren tarafından ihbar sürelerine uygun olarak iş sözleşmesi feshedilmiş ise işçiye yeni iş arama izni hakkının verilmesi gerekmektedir. Yeni iş arama izni İş Kanununun 27.maddesi uyarınca; iş saatleri içinde, herhangi bir ücret kesintisi yapılmaksızın, günde 2 saatten az olmamak üzere verilen izindir. İşveren tarafından ödenmemesi durumunda o süreye ilişkin ücretin işçiye ödenmesi gerekmektedir.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR ?
İhbar tazminatı işçinin net maaşına göre değil SON BRÜT ÜCRETİNE göre hesaplanır. Maaşın dışında prim, ek görev ücreti, sosyal yardımlar, ikramiye gibi ücretlerin de ihbar tazminatı hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
İhbar tazminatı için ancak 3095 Sayılı Kanunun gerektirdiği oran dahilinde yasal faiz uygulanabilir.
İhbar tazminatı için zamanaşımı süresi 5 yıldır.